Οι Αβδανίτες, επισήμως γνωστοί ως Αβδανίται, είναι οικισμός της Κοινότητος Δαμαβόλου του Δήμου Μυλοποτάμου στην Περιφερειακή Ενότητα Ρεθύμης της Κρήτης.
Το όνομα του χωριού πιθανώς προέρχεται από το χωριό Αβδού (Αβδανό) του νομού Ηρακλείου, από όπου προέρχεται το πατριδωνυμικό Αβδανίτης.
Οι Αβδανίτες είναι αγροτικός οικισμός κτισμένος στα 290 μέτρα, κοντά σε ένα μικρό παρακλάδι του Γεροπόταμου. Βρίσκεται Α.ΝΑ. του Ρεθύμνου, από το οποίο απέχει 35 χλμ. περίπου.
ΦΕΚ 27Α - 31/01/1925 Ο οικισμός προσαρτάται στην κοινότητα Αγίου Μάμμαντος
ΦΕΚ 147Α - 19/07/1927 Ο οικισμός αποσπάται από την κοινότητα Αγίου Μάμμαντος και προσαρτάται στην κοινότητα Δαμαβόλου
ΦΕΚ 244Α - 04/12/1997 Ο οικισμός αποσπάται από την κοινότητα Δαμαβόλου και προσαρτάται στο δήμο Κουλούκωνα
ΦΕΚ 87Α - 07/06/2010 Ο οικισμός αποσπάται από το δήμο Κουλούκωνα και προσαρτάται στο δήμο Μυλοποτάμου. (Πηγή: https://www.eetaa.gr/metaboles/oikmet_details.php?id=19708)
Το χωριό αναφέρεται ήδη από το 1577 από τον Φραγκίσκος Μπαρόκιος. Αργότερα αναφέρεται από τους Καστροφύλακα και Μπασιλικάτα. Οι Αβδανίτες ήταν έδρα δήμου κατά τον 19ο αιώνα. Το 1890 στους Αβδανίτες κατοικούσαν κυρίως Τούρκοι και ο δήμος έφερε το όνομα «Δήμος Αβδανιτών» (106 κάτοικοι). Ο Λαμπρινάκης στη «Γεωγραφία» του, το 1890, γράφει:
[...] ο δήμος ούτος είναι μεν εύφορος και τερπνός αλλά νοσωδης αν και βρίσκεται υπό τους προποδες της Ίδης, οι δε άνθρωποι ισχνοί και κατακίτρινοι εις πολλά τούτου μέρη. [...]
Η εκκλησία της Αγίας Άννας, στην αυλή της οποίας υπάρχουν αρχαία ευρήματα εκκλησίας και νεκροταφείου από τη Βυζαντινή εποχή. Η εκκλησία της Ζωοδόχου Πηγής, που λειτουργεί σποραδικά, όπου συνηθιζόταν ανήμερα της γιορτής της να πραγματοποιείται πανηγύρι. Η κεντρική πλατεία όπου υπάρχει γέρικος πλάτανος και βρύση (βρου), η οποία αποτελείται από δύο κρήνες που κατασκευάστηκαν στις αρχές του περασμένου αιώνα και αναπαλαιώθηκαν κατά την περασμένη δεκαετία. Δύο από τα κτίρια του χωριού έχουν ανακηρυχθεί διατηρητέα μνημεία:
Η οικία Αφών Μαχμουτάκη, το οποίο είναι κτίσμα ενετικών χρόνων, πιθανόν έπαυλη Βενετσιάνου άρχοντα. Ανάμεσα στα χαρακτηριστικά αρχιτεκτονικά στοιχεία του είναι το δώμα κατασκευασμένο από λεπίδα στις σκεπές, θολοσκεπές τμήμα ισογείου, τζάκια και λαξευτά ανοίγματα. Το κτίριο φερόμενης ιδιοκτησίας Αστρινού Πρινάρη.
Εκκλησιαστικά εξυπηρετείται από την ενορία του Δημοβόλου, που υπάγεται στην Α΄ Αρχιερατική περιφέρεια της Ιεράς Μητροπόλεως Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου.
Τα ερείπια της Μονής της Αγίας Ειρήνης, δίπλα στο ποτάμι, δείχνουν τη θέση όπου λέγεται ότι οι μοναχοί επί Οθωμανικής Αυτοκρατορίας σκότωναν έναν-έναν τους Τούρκους κάτοικους των Αβδανιτών, ένας μάλιστα κτίστηκε σε τρόχαλο (ξερολιθιά) περιβολιού. Οι πράξεις τους έγιναν σύντομα αντιληπτές και η θανάτωσή τους ήταν παραδειγματική.
Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα, 1978, 2006 Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς, εκδ. 1963 Εγκυκλοπαίδεια Δομή, 2002-4 Οργανισμός εκδόσεων «Ελλάδα», χάρτες (Βαρελάς) Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΣΑ) http://www.statistics.gr/portal/page/portal/ESYE/BUCKET/General/ http://www.statistics.gr/portal/page/portal/ESYE/BUCKET/A1604/Other/A1604_SAP02_TB_DC_00_2001_03_F_GR.pdf Αρχειοθετήθηκε 2011-11-14 στο Wayback Machine. eetaa.gr
Τα ναμουντάνικα χωργιά τση μάννα μας τση Κρήτης
