Η Μανωλάδα, γνωστή και ως Παλαιά Μανωλάδα (ή με την γραφή Μανολάδα), είναι χωριό της Ηλείας στον κάμπο του Βουπρασίου ή πεδιάδα της Μανωλάδας. Κύρια ασχολία των κατοίκων της είναι η γεωργία και η καλλιέργεια φράουλας. Γειτονεύει με τα χωριά Βάρδα, Νέα Μανωλάδα, Κουρτέσι, Νέο Βουπράσιο και Λάππα. Απέχει περίπου 42 χιλιόμετρα από την Πάτρα και περίπου 50 χιλιόμετρα από τον Πύργο.
Η Μανωλάδα, άγνωστο πότε ακριβώς, δημιουργήθηκε την περίοδο της Φραγκοκρατίας ή των Βυζαντινών δηλαδή τον 13ο ή 14ο αιώνα μ.Χ. Το όνομά της το πήρε από την Μανωλιάσσα, πριγκίπισσα της αρχαίας Υρμίνης. Το σημείο που βρίσκεται σήμερα η κωμόπολη Βάρδα, τότε ανήκε στην Μανωλάδα, και το 1316 μ.Χ. έγινε εκεί η Μάχη της Μανωλάδας μεταξύ Καταλανών και Βυζαντινών με νίκη των δεύτερων. Κατά την Τουρκοκρατία στη εύφορη πεδιάδα της Μανωλάδας το μεγαλύτερο τμήμα της είχε δοθεί δωρεά σε μοναστήρια για να μην γίνει τσιφλίκια Οθωμανών αξιωματούχων. Με την κήρυξη της Επανάστασης του 1821 οι κάτοικοι ξεσηκώθηκαν και πολέμησαν εναντίον των Τούρκων στο πλευρό του Σισίνη. Το 1888 πέρασε από την περιφέρεια της Μανωλάδας η σιδηροδρομική γραμμή και δημιουργήθηκε ο Σιδηροδρομικός Σταθμός Μανωλάδας που μετέπειτα εξελίχθηκε σε οικισμό, τη σημερινή Βάρδα. Το 1922 εγκαταστάθηκαν στην περιοχή Έλληνες πρόσφυγες της Μικρασιατικής καταστροφής και δημιούργησαν νέο όμορο οικισμό, τη σημερινή Νέα Μανωλάδα.
Το 1835 η Μανωλάδα προσαρτήθηκε στον Δήμο Βουπρασίων και το 1849 γίνεται έδρα του δήμου. Η Μανωλάδα ήταν έδρα του δήμου τα διαστήματα 07/09/1849-27/05/1864 και 12/06/1865-28/08/1912. Το 1912 με την ίδρυση των κοινοτήτων γίνεται έδρα της νεοσύστατης κοινότητας Μανωλάδας, έως το 1997 που η κοινότητα αυτή καταργείται και η Μανωλάδα προσαρτάται στον Δήμο Βουπρασίου, έως το 2010 που προσαρτάται στον Δήμο Ανδραβίδας-Κυλλήνης.
Στο κοιμητήριο της Παλαιάς Μανωλάδας βρίσκεται ο Ιερός Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου γνωστός και ως Παλαιοπαναγιά, ο οποίος χρονολογείται από την εποχή της Φραγκοκρατίας, περίπου το 1.300 μ.Χ.
Η εξέλιξη του μόνιμου πληθυσμού του οικισμού τον 21ο αιώνα είναι η εξής:
Ο Α.Π.Σ. Προοδευτική Μανωλάδας εκπροσωπεί τη Μανωλάδα στο ποδόσφαιρο. Ιδρύθηκε το 1952 και αποτελεί ένα από τα πιο ιστορικά σωματεία της Ηλείας. Είναι ένα από τα ιδρυτικά σωματεία της Ε.Π.Σ. Ηλείας και έχει πολυετή παρουσία στην πρώτη κατηγορία των πρωταθλημάτων της.
Νέα Πικέρνη
Αποτελέσματα της Απογραφής Πληθυσμού-Κατοικιών 2011 που αφορούν στο Μόνιμο Πληθυσμό της Χώρας, Εφημερίδα της Κυβερνήσεως της Ελληνικής Δημοκρατίας, τχ. 2ο, φ. 3465 (28 Δεκεμβρίου 2012) Ε.Σ.Υ.Ε. - Μόνιμος Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001, Αθήνα 2004. ISBN 960-86704-8-9. Βασίλης Παναγιωτόπουλος, Πληθυσμός και Οικισμοί της Πελοποννήσου: 13ος-18ος αιώνας, μετάφρ. Χριστίνα Αγριαντώνη, επιμ. Αγγελική Κόκκου, Ιστορικό Αρχείο - Εμπορική Τράπεζα της Ελλάδος, Αθήνα 1987. ISBN 978-000-7059-21-8.
Δήμος Βουπρασίας - Ιστορικά Στοιχεία, vouprasia.gov.gr Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Μανολάδας Ηλείας, eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 18/02/2013. Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Κοινότητας Μανολάδας Ηλείας, eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 11/09/2016. Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Δήμου Βουπρασίας (1997-2010) και Δήμου Βουπρασίων (1835-1912), eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 21/02/2014.
