Ο Σταυρός (μέχρι το 1954 Βέρτουρα) είναι χωριό του Διρφύων - Μεσσαπίων της Περιφερειακής Ενότητας Εύβοιας. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011 έχει 348 κατοίκους. Είναι κτισμένο αμφιθεατρικά σε υψόμετρο 340 μ. στις δυτικές παραφυάδες της Δίρφης. Απέχει 26 χιλιόμετρα από τη Χαλκίδα και 10 χιλιόμετρα από τα Ψαχνά. Κοντά στο χωριό λειτουργούν μεταλλεία της ΛΑΡΚΟ.
Το χωριό αναφέρεται σε οθωμανικό φορολογικό κατάστιχο του 1474 με την ονομασία Vertera. Σύμφωνα με το κατάστιχο, είχε 4 σπίτια. Το χωριό μέχρι το 1954 λεγόταν Βέρτουρα. Σύμφωνα με μια άποψη, το παλιό όνομα του χωριού προέρχεται από την τουρκική λέξη για το πάρε-δώσε τη σφραγίδα. Το νέο όνομα σύμφωνα με τους κατοίκους οφείλεται στο ότι για φορά για να διώξουν το χτικιό (φυματίωση) είχαν στήσει σταυρούς στο δρόμο. Το 1835 τα Βέρτουρα προσαρτήθηκαν στον δήμο Μεσσαπίων. Από το 1841 μέχρι το 1866, όταν ο δήμος Μεσσαπίων είχε καταργηθεί, υπαγόταν στον Δήμο Χαλκιδέων, αλλά με το ΦΕΚ 69Α - 03/11/1866 ο δήμος Μεσσαπίων επανασυστάθηκε. Με την κατάργηση των δήμων το 1912 ορίστηκε έδρα ομώνυμης κοινότητας. Με το σχέδιο Καποδίστριας προσαρτήθηκε στον δήμο Μεσσαπίων και με το πρόγραμμα Καλλικράτης στον δήμο Διρφύων - Μεσσαπίων.
Η πορεία του πληθυσμού σύμφωνα με τις απογραφές:
Ο κεντρικός ναός του χωριού είναι αφιερωμένος στον Άγιο Δημητρίο. Ο ναός του Αγίου Ιωάννη βρίσκεται σε σημείο με θέα του χωριού. Κοντά στο χωριό βρίσκονται τα εξωκλήσια της Αγίας Άννας, με αγίασμα-πηγή κάτω από τον ναό, και της Αγίας Παρασκευής.
